De straten zijn recht, op de gevels van de dienstwoningen zie je vooral belerende teksten als ‘Werken is Leven’, ‘Controle’, ‘Helpt Elkander’ en ‘Plichtgevoel’.

Er is veel erfgoed over van Veenhuizen, maar ook weer niet. Van de drie gestichten waar de paupers woonden staat er alleen nog het tweede, dat nu dienstdoet als een gevangenis. Plus wat het vierde gesticht wordt genoemd, de begraafplaats, die net als de rest van Veenhuizen keurig rationeel is onderverdeeld in vier velden. Er is een veld met dure grafstenen voor de notabelen, en een veld waar tienduizend mensen zonder steen begraven werden, omdat ze zich te veel schaamden om hun naam op een steen bij deze onvrije kolonie te krijgen. In Veenhuizen woonden vooral landlopers en wezen, het was een ‘onvrije kolonie’, waar de bewoners werden onderworpen aan een keihard bestaan.

Verhalen uit het pauperparadijs

Het is dan ook niet alleen het bekijken wat Veenhuizen zo de moeite maakt, maar de juist verhalen erachter. De Koloniën van Weldadigheid kende ik vooral van het boek van Suzanne Janssen. Ik las het een aantal jaren geleden heb gelezen en dit toen nog onbekende verhaal maakte veel indruk op me. Bezoek ook zeker het Gevangenismuseum in Veenhuizen om de sfeer van vroeger te ervaren.

Slapen in een Stroberg

Mijn avontuurlijk onderkomen in Veenhuizen was de Stroberg, die op het landgoed van een boerderij staat. Het is een van tijdelijke ‘avontuurlijke hotelkamers’ die her en der in Veenhuizen willekeurig zijn neergezet ter ere van het 200 jarig bestaan. De bijzondere kamers zijn gemaakt door architecten en kunstenaars, waarbij ze werden geïnspireerd door het landschap. De stroberg zag er avontuurlijk uit, vandaar dat ik hiervoor koos. Eten doe ik bij Bitter en Zoet, ook een tekst uit het ‘koloniaal verleden’. Er ligt hier ook een mooi hotel.