Boeken
Hoe avontuur de vriendelijkheid van mensen laat ontdekken
Het nieuws en onze hersenen laten ons al gauw denken dat de wereld vijandig is. Avontuur helpt je ontdekken dat mensen vriendelijk zijn en deugen, zo blijkt uit het werk van Leon Logothetis – bekend van ‘The Kindness Diaries’ – en Rutger Bregman van ‘De meeste mensen deugen’. En je wereldbeeld bij te stellen.
Op een druilerige, mistige dag in Londen hing de Engelse beursmakelaar Leon Logothetis voor de tv. Hij keek naar de film ‘The Motorcycling Diaries’, waarin Che Guevara door verarmd Latijns-Amerika reisde. De trip was levensveranderend voor Che en vormde de basis voor zijn revolutionaire gedachten en latere activiteiten.
Na het zien van de film realiseerde Leon Logothetis zich dat hij zich eigenlijk heel eenzaam voelde in Londen en het leven van een ander leefde. Hij miste verbinding en voelde een ‘revolutie’ binnen zichzelf opkomen. Dit zorgde ervoor dat hij uiteindelijk letterlijk zijn eigen leven uitliep. “Dit was niet een reis, dit is mijn leven”, zei hij. “Mijn onvermogen om mijn ware dromen te volgen kwam doordat oerangsten mijn leven op grote schaal hadden geïnfiltreerd. Ik was bang voor verandering. Ik was bang voor afwijzing. Ik was bang voor mislukking.”
Op zoek naar verbinding en vriendelijkheid
Leon liet zijn ‘betekenisloze, profane bestaan’ achter en nam ontslag van zijn gewilde baan. Hij liet zijn huis, zijn geld en zijn mobiele telefoon voor wat het was en ging naar zijn echte ‘school van het leven’: op reis van Times Square naar Hollywood. Met slechts 5 dollar per dag om te besteden voor eten, transport en onderdak en zonder mobiele telefoon zou hij afhankelijk zijn van de vriendelijkheid van anderen. Hij wilde weer geïnspireerd worden en ergens deel van uitmaken, en was op zoek naar verbinding met mensen. Hij sliep op banken, in parken, bij daklozen, waar hij de vriendelijkheid van vreemden trof. Telkens als hij zijn verhaal vertelde kreeg hij respect en vriendschap, en hij realiseerde zich dat al het waardevolle van het leven gratis is. Maar het was vooral de vriendelijkheid alom die hem raakte, en die hij later vastlegde in zijn bestseller ‘The Amazing Adventures of a Nobody’.
The Kindness Diaries
Tijdens zijn reis legde hij zijn avonturen vast in een zelfgemaakte filmclips, die al snel werd opgemerkt door tv-kanaal National Geographic. Zijn avonturen werden uiteindelijk uitgezonden in meer dan honderd landen. Het was het verhaal van verbinding en vriendelijkheid, van het belang van alle mensen die hij tegenkwam. “Elke persoon die ik onderweg tegenkwam droeg iets van zichzelf bij aan mijn reis”, zegt hij. “De rollen die ze speelden componeerden mijn eigen vertelling, en zonder hun betrokkenheid bij mijn leven zou dat verhaal in elkaar zakken, en zou ik alleen overblijven, net als van tevoren, zonder een verhaal wat de moeite was om te vertellen.”
Zijn latere boek The Kindness Diaries draaide om het idee om vrijgevigheid van mensen terug te geven met vrijgevigheid. Zo ontmoette hij een dakloze in Pittsburgh met wie hij op straat sliep. De dag daarna gaf hij hem een appartement en stuurde hij hem naar school. Het leven van Leon Logothetis leven is van klein en onbetekenend met een ‘Is dit alles’-gevoel groots en meeslepend geworden, waarin hij betekenis heeft gekregen voor de wereld. Vriendelijkheid ontvangen en geven is waar zijn leven nu om draait. ‘The Kindness Diaries’ is inmiddels ook als serie te zien op Netflix.
de menselijke vreemdeling
Vriendelijkheid heeft alles met een avontuurlijke mindset te maken: wie zich vooral in de eigen cirkel begeeft, heeft volgende de antropologie neiging om zijn eigen groep als het meest positief en genuanceerd te zien (zie ook die eerdere artikel over racisme. De ‘outgroup’ zijn de anderen, en daar kijk je eerder met een negatievere, eenzijdigere blik naar, iets wat misschien in onze neanderthaler-tijd een handige eigenschap was. De genuanceerde dichtbij-mens komt er zo veelal beter vanaf dan de abstracte, onbekende vreemdeling die niet zou deugen en onbetrouwbaar zou zijn. Maar wie open is, en de vreemdeling echt durft te leren kennen en een brug weet te slaan, kijkt meestal in een spiegel naar zichzelf, naar wat je zelf ook waardevol vindt. Dan wordt de vreemdeling ineens menselijk.
De meeste mensen Deugen
Het helpt natuurlijk niet dat de berichtgeving in kranten over andere landen of culturen ook veelal negatief is, en mensen vaak niet aan het woord komen, tenzij er een rampverhaal achter zit. Het dagelijks leven, waarbij mensen werken, leven en zorgen – ook voor elkaar – haalt zelden de koppen. Maar wie reist of binnen Nederland bezig is met andere culturen, wordt verrast en komt er vaak achter dat we allemaal hetzelfde zijn, maar met andere verhalen..
Mensen deugen
Een boek dat raakt aan dit thema is de internationale bestseller ‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman. Het boek laat zien dat de mensen juist wel deugen: van nature willen ze de ander graag helpen. Het beeld dat onder een laagje vernis een onbeschaafde mens zit, klopt niet. Als mooi voorbeeld noemt Bregman het waargebeurde verhaal van een groepje kinderen dat na schipbreuk op het Pacifistische eiland Tong anderhalf jaar op een onbewoond eilandweet te overleven, puur op basis van vriendschap, samenwerking en vertrouwen. De realiteit toont daarmee een heel ander verhaal dan het bekende klassieker ‘The Lord of The Flies’ van William Goldings, een fictieroman waarin de kinderen elkaar afslachten.
Tijd voor een ander mensbeeld dus, vindt Bregman: dat van de deugende mens, die vriendelijk en betrouwbaar is, met wie je prima een brug kunt slaan! Wie op avontuur gaat, vind hem vanzelf.
‘De meeste mensen deugen’ van Rutger Bregman en ‘The Amazing Adventures of a Nobody’ en ‘The Kindness Diaries’ zijn te verkrijgen via de lokale boekhandel, bol.com of Amazon. ‘The Kindness Diaries’ zijn te bekijken op Netflix.
Brigitte Ars