Lessen leren van locals
Wat ik opstak van Brazilianen
Soms lijkt het alsof de hele wereld op elkaar begint te lijken. Toch zijn juist wat de denkwijzen en gewoonten betreft, de verschillen groot. En die zijn juist zo interessant, omdat andere culturen nieuwe inzichten geven. Dit keer: wat leerde ik van Brazilianen.
Avontuur laat je ontdekken, groeien, veranderen. De bekende filosoof Alain de Botton (o.a oprichter van The School of Life) nam in zijn boek ‘De kunst van het reizen’ in een nieuw hoofdstuk op over hoe reizen ons welzijn kan verbeteren. Als je met bepaalde dingen zit, angst bijvoorbeeld, moet je een bestemming kiezen die je kan helpen met die angst. “De reis naar buiten moet ons helpen met de reis naar binnen”, zegt hij.
Niet dat ik ergens mee zit, maar soms frustreert de onze obsessie met zekerheid en controledwang van Nederlanders me wel. Dan wil ik een beetje los en word ik dwars. Toevallig ging ik met een aantal studenten drie weken naar Rio de Janeiro (en omgeving) waar ik ook veel tijd doorbracht met Brazilianen. Ik leerde een aantal lessen van Brazilianen:
Een warme relatie is de basis voor ieder contact
In onze app-groep met Brazilianen viel me van tevoren al op hoe vaak er met emoticons met hartjes werd gestrooid. De Brazilianen die ik tegenkwam deden niet moeilijk: al bij het eerste contact werden we meteen omhelst, geknuffeld en gekust. In het begin voelde het buiten mijn comfortzone: het omhelzen van vreemden zit bepaald niet in onze cultuur, dus het was in het begin vooral grappig. Omdat dit het sociale smeermiddel is tussen mensen, ging ik de warmte, liefde en vrolijkheid steeds meer waarderen. Bij die warmte en enthousiasme komt ook nog eens oprechte aandacht. Mensen vroegen oprecht naar het leven in Nederland, en maakten tijd om me ergens mee naar toe te nemen. Vind je vrienden maken lastig? Ga naar Brazilië, daar leer je het in een paar weken van de innemende Brazilianen.Buigzame Brazilianen
Afspraak is afspraak? Niet in Brazilië. Mijn studenten moesten er even aan wennen, want zijn ze niet gewend dat programma’s en afspraken voortdurend veranderen en houden van Hollandse duidelijkheid. Een mooi leermoment, zeggen wij docenten dan. Want later zagen ze ook de voordelen van deze flexibele manier van denken: er is altijd plek voor onverwachte dingen. Een onverwacht feest waar caipirinha’s geschonken worden tot iedereen op de tafels danst, een spontane ontmoeting met de dorpsoudste. Dat maakt het leven ook een avontuur.
Eet als een Braziliaan
Toegeven, ik ga niet naar Brazilië voor de keuken met alle bonen en vlees, maar wat ze wél hebben is tijd voor eten. Dus eet als een Braziliaan. Eten is niet iets tussen de bedrijven door, het is het bedrijf zelf, het leven zelf. Het staat centraal tijdens de dag. Het zijn de momenten waarop je het leven overdenkt en ankert. Waarop je je verbindt met anderen en samen lacht. De mens staat centraal. Daar is Brazilië niet uniek in, veel landen zetten lang lunchen centraal. Terecht, en het zorgt vast ook voor minder burn-outs als je geen slaaf bent van de klok.
Beweeg jezelf door het leven
De Lambada kennen we natuurlijk al jaren, net als de zwoele samba. Terwijl ik dacht dat dans iets was voor besloten dansschooltjes en clubs, is dat in Brazilië niet het geval. Dansen gebeurt ook ‘in het wild’, op straat bijvoorbeeld. Sexy en spontaan. Op een dag gingen we lunchen met onze studenten en een groep Brazilianen. Daarna ging de muziek aan en begonnen de Braziliaanse collega’s spontaan met elkaar dansen (Ik zie het op mijn werk niet zo snel gebeuren..). Ook ik werd erin meegesleept en heb zo toch weer wat Braziliaanse heupbewegingen geleerd.
Op een avond bezochten we een repetitie voor de samba-parade voor de Carnaval. Iedere wijk heeft zijn eigen ‘act’. Honderden mensen, jong en oud, die met elkaar aan het zingen waren en de samba deden. Wat een energie!
Sexy senioren
Op het strand in een minutieuze ‘Brazilian’ bikini of de samba dansend bij de carnavalsrepetities: ouderen doen volop mee in het leven en zijn gerespecteerd. Oudere vrouwen lopen lekker in minirok of korte broek. Was het in Nederland niet voorgeschreven dat dat boven de 40 niet meer kan? De Braziliaanse vrouwen trekken zich er kennelijk weinig van aan, en dat voelt heerlijk en vrij.
Toen ik, terug in Nederland, op tv een concert zag van de band Coldplay begreep ik waarom ze Brazilië hadden gekozen voor hun opnames. Je hoeft alleen maar te kijken naar het publiek: er zijn weinig landen waar mensen zo passioneel zijn en je een gelukzalig gevoel geven. Wat een energie krijg je van dat land!
Brigitte Ars
