web analytics

Waldeinsamkeit: wat is het, en waar kun je het ervaren?

 

Steeds meer Duitsers zoeken Waldeinsamkeit op – letterlijk vertaald: ‘eenzaamheid van het bos’. Maar er kleeft meer aan dit oude begrip dan alleen-zijn in het woud. Je kunt het ook in Nederlandse bossen ervaren. Hieronder vind je ook waar.

Wat is Waldeinsamkeit?

In Duitsland bestaat het fenomeen van mensen die de eenzaamheid van de bossen opzoeken: Waldeinsamkeit, een archaïsche Duitse term voor het gevoel van ‘eenzaamheid in het bos’. Duitsers kennen een palet aan dit soort woorden die iets melancholische uitdrukken, dagelijks nog worden gebruikt, maar zich niet of moeilijk laten vertalen naar bijvoorbeeld het Nederlands of het Engels. Zo is er ‘wanderlust’ (een verlangen om te reizen). Of ‘heimat’ (een emotionele band met een thuisland). Een andere is ‘fernweh’ (een verlangen naar verre oorden).

En zo dus ook Waldeinsamkeit. Letterlijk vertaald is het het verlichte, sublieme gevoel dat kan voortkomen uit alleen-zijn in het bos.

Verlangen naar de natuur

Als gevolg van de coronapandemie en de lockdowns, leeft de geest van Waldeinsamkeit als filosofie meer dan ooit. Tegenwoordig krijgt de term door het coronavirus een nieuwe betekenis: het isolement en de eenzaamheid van het bos wordt steeds aantrekkelijker, in tegenstelling tot de wereld van de stad. Net als veel Nederlanders hebben Duisters meer vrije tijd, meer flexibiliteit en een drukke thuissituatie, maar ook minder alternatieve bezigheden. Daarom zoeken ze steeds vaker de rust, frisse lucht en kluizenaar-achtige eenzaamheid op. Net als hier is er in Duitsland een toegenomen verlangen naar natuur. In de sparren-, naald-, beuken-, eiken- en berkenbossen van het land is het drukker dan ooit. Maar de Duitser zoekt ze graag op in eenzaamheid. Uit een studie van het European Forest Institute blijkt dat voor bezoekers het vinden van rust verreweg de belangrijkste motivatie is om naar het bos te gaan. Maar uit een andere, nog lopende studie, blijkt dat er ook een herwaardering van bossen gaande is, vanwege hun spirituele eigenschappen. Er is een heuse ‘her-spiritualisatie’ van het bos.

Verlangen naar de bossen

“Afgelopen zomer bracht ik een week door in Ferienland, de altijdgroene hooglanden van het Zwarte Woud, en liep rond met een glimlach op mijn gezicht”, vertelt BBC-journalist Mike MacEacheran, die hier een artikel over schreef. Dit deel van het Zwarte Woud is dichtbegroeid met bosgebieden, alsof het uit de bladzijden van een sprookje is voortgekomen. Het heeft een uitgestrekt netwerk van bospaden dat is verbonden met gehuchten, heuveltoppen, hoge weilanden en hangars van grove dennen, iepen en eiken. Het was een genot om de tijd te vinden om alleen te zijn; om mezelf te verliezen in het bos. Was dit de vrijheid waar zoveel Duitsers naar zochten?”

 

Sprookjesbossen met legendes

Dat dit woord in Duitsland is ontstaan, is niet vreemd. Bossen hebben in Duitsland een belangrijke betekenis – een derde van het land bestaat uit bos. Alleen al het Zwarte Woud is enorm, en bezaaid met volksverhalen en legendes. Ook in hun cultuur zijn Duitsers dol op bossen. Van de volksverhalen van de gebroeders Grimm, waar bossen schijnwerelden symboliseren, tot de recente geschriften van de Duitse boswachter Peter Wohlleben (die de New York Times-bestseller The Hidden Life of Trees: What They Feel, How They Communicate schreef).

“Het idee om het bos in te gaan maakt voor ons Duitsers deel uit van het dagelijks leven”, vertelde professor en Germanist Nicolaus Wegmann aan de BBC. “Ook al zijn we een van de meest geïndustrialiseerde landen ter wereld, je hoeft hier niet op zoek te gaan naar een bos. Wij zijn bosmensen, dat gaat zelfs zo ver terug als het Romeinse Rijk toen de Romeinen ons zo beschreven.”

 

Waldeinsamkeit in Nederland

Ook in Nederland zie je een opleving van het bosbezoek, ingegeven door corona. Hoewel de Romantische traditie van Walteinsamkeit hier niet bestaat, kun je het wel gewoon ervaren. Als je in je eentje een oeroud bos bezoekt, zul je het misschien ervaren. Daarvoor kun je het beste een mooi, oud bos opzoeken. Zie hieronder de mooiste bossen.

 

Sprookjesachtige bossen in Nederland waar je Walteinsamkeit kunt meemaken

Onze bossen zijn relatief druk, vergeleken met de Duitse. Toch kun je, als je Walteinsamkeit wilt ervaren, dat ook in Nederland doen. Ga dan vooral niet op spitsuur op een zondag.

  1. Speulder- en Sprielderbos in Ermelo. Uitgeroepen tot het mooiste bos in Nederland, en een van de oerbossen van het land.
  2. De Kaapse bossen van Utrecht op de Utrechtse Heuvelrug. Beklim ook zeker de uitkijktoren.
  3. Oisterwijkse bossen en vennen: een heel mooi oud bos met dennen uit 1650.
    4. In Drenthe heb je veel uitgestrekte bosgebieden waar je de eenzaamheid kunt opzoeken, waaronder Nationaal Park De Drentse Aa.
  4. Het Mastbos in Breda, groot genoeg om in te verdwalen en je eenzaam te kunnen voelen. Bezoek dan vooral de achterste helft en vermijd de grote paden.

.