OPen mindset
Een avontuurlijke mindset schept verbinding en neemt racisme weg
Tegenover racisme staat vriendschap en verbondenheid. Reizen en een open, avontuurlijke mindset – waarbij je niet oordeelt maar leert van de ander – zorgen voor een verrijking van je leven. En maken je creatiever.
Ooit leerde ik bij antropologie over hoe veel mensen de neiging hebben hun eigen cultuur als hoogste beschaving van de wereld te zien. Als positiever en genuanceerder dan die van ander groepen. En hoe ze groepen die anders zijn, of waar ze niet mee te maken krijgen, als lagere beschavingen ziet – of zelfs als barbaren indien hun leven heel erg verschil van dat van zichzelf (denk aan Aboriginals). Bovendien zien veel mensen die ver-weg beschavingen als één grote groep waar iedereen op elkaar lijkt. ‘De Chinezen’, ‘De Joden’, ‘De Afrikanen’, ‘de Zwarten’ – we hebben het allemaal recentelijk weer voorbij zien komen in de pers. (Andersom geldt overigens hetzelfde: veel Chinezen vinden bijvoorbeeld dat wij allemaal op elkaar lijken en een lagere beschaving hebben).
Wie bezit de waarheid?
Deze ‘Pyramid of Human development’ van Lewis Morgan is voor mij een van de krachtigste modellen uit de antropologie, en verklaart zoveel van wat er in de wereld gebeurt. Het gaat over generaliseren, waarbij alle Chinezen de schuld krijgen van het corona-virus en waarbij witte mensen angstig wegduiken voor zwarte personen op straat. Het gaat over wij-zij denken. Het gaat over al dan niet nuanceren van de ander en zijn denkwereld. Het gaat over wie denkt dat hij de waarheid bezit, en dat de ander dom is, ongelijk heeft, of zelfs crimineel is. En het gaat over wie de macht heeft over de waarheid. Je hoeft maar naar sterke Netflix-documentaires als ‘When they see us’ en ‘13th’ te kijken om te begrijpen hoe krachtig dit model is.
Avontuurlijk denken is denken vanuit een heel ander wereldbeeld: je weet dat er duizenden waarheden zijn. “Reizen is dodelijk voor vooroordelen, onverdraagzaamheid en bekrompenheid, en veel mensen hebben het daarom hard nodig”, zei Mark Twain al een eeuw geleden. ”Brede, heilzame, liefdadige opvattingen over mensen en dingen kun je niet verkrijgen door je hele leven lang in een klein hoekje van de aarde te vegeteren.”
Diversiteit maakt creatief
Juist het opzettelijk opzoeken van die diversiteit leidt tot een enorme verrijking van ons leven. Avontuur en reizen met de avontuurlijke mindset helpt daarbij: een open, flexibele mindset waarbij je soms bruggen moet slaan naar anderen, juist als ze andere levens leiden.
Zelf heb ik altijd veel geleerd van mijn Zuid-Indiase schoonfamilie, met hun omarmende gastvrijheid. Ik leerde dat onze waarheid niet altijd de enige was, dat het leven dat wij leven ook maar een van de vele manieren is. Zo zijn er veel mensen uit andere culturen waarmee ik vriendschap en verbondenheid voel. Bijvoorbeeld die Braziliaanse powervrouw, die de mooiste sieraden maakte van gerecycled materiaal om vrouwen een inkomen te geven – in een stad waar zwarte vrouwen benadeeld waren als gevolg van de erfenis van de slavernij.
Mensen die anders denken inspireren mij en maken me creatief. Ze geven me nieuwe ideeën. De beste ideeën ter wereld zijn niet ontstaan doordat mensen op elkaar lijken en elkaar napraatten. De beste ideeën zijn ontstaan waar het wringt en schuurt, waar mensen anders dachten. Dit geldt ook op de werkvloer: de sterkte teams zijn multiculturele teams waar mensen openstaan voor andere ideeën. Maar dat zijn ook de meest ingewikkelde, omdat er sneller conficten kunnen ontstaan.
We zijn gelijker dan we denken
Tegelijk lijken we meer op elkaar dan we denken. Een mooi boek hierover is ‘Amazing Adventure of a nobody’, waarbij de Britse auteur Leon Logothetis een levensveranderende reis maakt door de Verenigde Staten en daarbij afhankelijk is van de vriendelijkheid van vreemden. En die vriendelijkheid is overal te vinden, ziet hij. Mensen willen wereldwijd in feite allemaal hetzelfde: het beste voor de familie en kinderen, vrede en veiligheid, plezier en een goede gezondheid. Overigens kwam Logothetis daarna met een ander boek: ‘The Kindness Diaries‘, waarbij hij de wereld over trekt om vriendelijk te zijn voor anderen en het leven van anderen te verbeteren. Hier is ook een serie over te zien op Netflix.
Een avontuurlijke blik helpt ons zien hoe verrijkend anders we zijn, maar ook hoe verbindend gelijk. En gelijkwaardig. We mogen nooit vergeten om uit te reiken naar anderen, om bruggen te slaan, om onze grenzen te verleggen.
Drie ideeën om dicht bij huis geïnspireerd te raken door andersdenkenden
1. Kijk naar documentaires of films die gemaakt zijn door mensen van een andere culturele groep.
2. Spreek op straat iemand aan die uit een andere culturele groep komt.
3. Doe een cursus die wordt gegeven door iemand die niet direct uit Nederland komt, bijvoorbeeld Afrikaans dansen.
Brigitte Ars
