Dit leerde ik van de Sami in Zweeds Lapland
Ieder jaar ga ik op avontuurlijke inspiratieweek, en zo ook afgelopen week. Van tevoren weet ik niet wat ik ga tegenkomen – dat is het avontuur – maar ik kom altijd veranderd terug. Dit keer ging ik op bezoek bij de Sami in Jokkmokk, Zweeds Lapland, vlak bij het verst afgelegen punt in Europa, aan de Noorse grens.
In Jokkmokk wordt al 418 jaar de authentieke Wintermarkt van de Sami gehouden. Ik werd ernaartoe getrokken sinds ik er over gehoord had – misschien de antropoloog in mezelf – maar ik had ook het idee dat hier veel te leren viel. De Sami, dat is de enige inheemse bevolking van Europa. Ik had vragen. Kun je hier met goed fatsoen heengaan, was het geen ‘aapjes kijken’, zeker voor toeristen? (als journalist was ik ook bij inheemse volkeren geweest, maar had ik de overtuiging dat ik een boodschap kon brengen). Wat valt er te leren, wat kan ik meenemen? Ik deel hier vier inzichten.
1 – Oude Wijsheid is actueler dan ooit
Ik ging op bezoek bij Anna, in haar lavvu (tent), waarin ze vertelde over haar levenswijze met de rendieren, die enorm dierbaar voor ze zijn. “Tienduizend jaar geleden hebben de Sami en de rendieren elkaar de belofte gedaan om voor elkaar te zorgen, nu moeten wij ze beschermen tegen de moderne leefwijze. We zijn een bedreigde bevolking, met een bedreigde leefwijze met een rendierenpopulatie die snel afneemt. Mijnbouw, bosbouw en het beleid van de Zweedse regering krijgt hier voorrang.”
Bij de oude wijsheid van inheemse volkeren om aarde en dieren te respecteren en voorop te stellen, ligt een belangrijke sleutel naar herstel van de aarde. “Natuurbehoud is geen kwestie van het planten van dezelfde boomsoort voor CO2 compensatie. Natuur gaat om de biodiversiteit terugbrengen die er was.” Ook kan er geen een volk de poolgebieden zo lezen als de Sami. Ze kennen 200 soorten sneeuw en hebben 400 woorden voor verschillende soorten rendieren. Kennis over de pool is belangrijker dan ooit.
2 – Verhalen en ervaringen raken je en veranderen je
“Ik vertel bezoekers mijn verhaal, en hoop dat ze ambassadeur kan worden voor mijn boodschap”, zei Anna, terwijl ze een blok hout op het vuur gooit en koffie met koffiekaas erin maakt. “Wij zijn zelf onzichtbaar, dus jullie moeten onze stem zijn.” De Sami kennen van oudsher een sterke verhaaltraditie. Alleen al door de kracht van hun verhalen – en door letterlijk met ze mee te leven in hun ervaringen – ging ik een sterke verbondenheid met ze voelen.
3 – Maar je moet wel een avontuurlijke mindset aannemen om verhalen en ervaringen echt betekenis voor je laten krijgen
4 – Toerisme kan ook welkom zijn
Wil je ook op inspiratiereis naar Zweden? Kijk dan op de Avontuur Academy
Brigitte Ars
