Avontuur in onze cultuur
De opkomst van de avontuurlijke Disneyprinses
Disneyprinsessen zijn geen suffe prinsesjes meer. Wij, en onze dochters, kunnen zelfs wat leren van de nieuwe generatie Disneyprinsessen, die niet langer gered worden door plastic ogende prinsen, maar onafhankelijk, echt, moedig en avontuurlijk zijn.
Wie is er niet mee opgegroeid: Disneyprinsessen. Pas nog kreeg ik een artikel onder ogen: “Wat leren onze dochters nu eigenlijk van Assepoester, Doornroosje, Sneeuwwitje?” Niet veel, zo bleek, behalve dat ze kuis en mooi moeten zijn. Diezelfde avond zat ik met mijn dochter bij de première van de Disneyfilm Frozen 2 waar het lied ‘Into the Unknown’ klonk. We’ve come a long way, dacht ik na de film en ging op onderzoek uit.
Eerste generatie prinsessen: deugdzaam
Neem Sneeuwwitje, de oerfilm uit 1937. Het meisje met het pure poppengezichtje en oermoeder van alle Disneyprinsessen rent weg van haar schoonmoeder om vervolgens het schoonmaakhulpje van zeven dwergen te worden (“Als je me laat blijven, houd ik jullie huis schoon”). Tot ze wordt vermoord door een heks, en weer wakker wordt gekust door een prins die haar een leven aan het hof belooft. En neem Assepoester (1950), die net als haar voorgangster nog vooral met de bezem in de weer was, maar op het feest aan het bal door haar schoonheid, en daarom kon worden gered door een huwelijk met de prins. En ze leefde nog lang en gelukkig in dat kasteel. Of niet?
Lange tijd zat er weinig vuur en avontuur en in de Disneyprinsessen. ‘Gelukkig’ betekende vooral een huwelijk. Dat had natuurlijk alles met de tijdgeest te maken. We hadden de prachte blondine Aurora van Doornroosje (1959), en later de roodharige zeemeermin Ariel (1989) die weliswaar meer wilde dan het leven onder de zeespiegel, maar ook niet al te snugger overkwam door haar stem op te geven voor passie met een mensenman.
Tweede generatie prinsessen: wil wel,
maar kiest uiteindelijk voor zekerheid
In de jaren 90 gaat eigenlijk meer over de behoefte aan avontuur van onze prinsessen dan om daadwerkelijk het avontuur aangaan. Belle van ‘Beauty & The Beast’ was dol op boeken en avontuur en reisde het liefst naar verre landen. Al werd ze ook weer huishoudster van een enorm lelijk beest die haar schoonheid en loyaliteit waardeerde. Een nogal oneerlijke ruil voor zo’n engerd die zijn uiterlijk aan zijn eigen verwaandheid dankte. Er kwamen prinsessen met een tintje die een vrijgevochten toon zetten – goed om te zien dat avontuur van alle culturen is. Jasmin van Aladin (1992) was lekker opstandig, een behoorlijke persoonlijkheid, en wilde niet met de man trouwen die haar vader voordroeg, maar koos uiteindelijk toch voor een saai leven aan het hof waar de opvolgfilm ook niet van brouwde. De native American Pocahontas (1995) vocht voor vrijheid van haar land, terwijl de Chinese Mulan (1998) haar droom nastreeft en zich kleed als een man (net als de oude avonturiersters) om haar volk te beschermen. Uiteindelijk was er toch weer het huwelijk als grand finale.
Derde generatie: Prinses op avontuur!
De Disneyprinsessen waren niet meer te stuiten ze gingen vanaf nu zelf op avontuur. Rapunzel (2010) besluit de toren te verlaten en zelf op pad te gaan. Daarna kwam er de film Brave, nog steeds een van de leukste Disneyfilms. Hier ging de dappere roodharige prinses Merida (2012) zelf op avontuur. Ze is de beste boogschutter van het rijk en weet zo onder een huwelijk uit te komen en haar eigen ambities en passies te volgen. Moana (2016), de outdoor-Disneyprinses van Disney gaat zelf op avontuur, om uiteindelijk terug te keren als leider voor haar volk.
En toen – en dat past in de tijdsgeest van vrouwen die ook op avontuur gaan – kregen we de dappere en onafhankelijke royals van Frozen (Elsa is technisch gezien een koningin). In Frozen 1 ging het vooral nog om vooral om loslaten, waarbij Elsa koos om alleen en vrij te zijn in de bekende hit “Let it go”. In Frozen 2 gaan de twee zussen ondanks hun angsten op avontuur, “Into the Unknown”, niet zozeer voor hun eigen geluk, maar in het belang van hun omgeving en de mensen om zich heen. En dat past helemaal in de tijdsgeest.
Kunnen we iets leren van Disneyprinsessen?
Onafhankelijk, lef, ondanks hun angst die angst overwinnen en de stap naar het onbekende. De nieuwe Disneyprinses heeft de avontuurlijke mindset om iets nieuws, uitdagends en spannends aan te gaan, en zoekt naar een positieve impact op haar omgeving. Elk avonturenverhaal draagt belangrijke waarden en normen uit die passen in de tijdsgeest. Het is fijn te weten dat Disney daar ook in meegaat. Juist uit Hollywood, het bevuilde nest van de #Metoo-beweging, is dit meer nodig dan ooit.
Ook goed om te realiseren dat avontuur iets is van alle culturen dankzij prinsessen als Pocahontas en Moana. Want een avontuurlijke mindset houdt niet op bij gender, huidskleur of grens.
Wat vind jij van de nieuwe Disneyprinsessen?
Laat hieronder een mening achter.
Brigitte Ars
Meezingen?
Onbekend oord [“Into the Unknown”]
Ja ik hoor je, maar luister niet
Want er klinkt onrust door in jouw lied
Er zijn duizend dingen die ik liever doe vandaag
Ik negeer je roep dus, ga nu weg is wat ik vraag
Je bent geen stem, alleen wat suizen in mijn oor
En als je echt was, da’s niet zo, dan gaf ik jou geen gehoor
Tussen deze muren hier zijn zij waar ik voor voel
Het spijt me zeer, Sirene, maar jouw missie krijgt geen doel
Ik weet wat avontuur is, heb mijn deel gehad
Ik ben bang voor wat ik kwijtraak als ik ga naar dat
Onbekende oord, onbekende oord
Wat wil je toch? Je houdt me wakker nachtenlang
Lok je mij in een val en zin je op mijn ondergang?
Of voel jij ook wat ik voel, mijn verlangen en mijn pijn?
Weet jij in je hart, dat ik hier niet hoor te zijn?
Elke dag valt het me zwaarder, ‘k heb m’n krachten onderschat
Weet je dat een deel van mij verlangt naar dat
Onbekende oord, onbekende oord
Onbekende oord