Boekrecensie
‘Onderweg’ – pelgrimage op het Zweeds-Noorse St. Olavspad
‘Onderweg’ is het persoonlijke relaas van Francine Postma, die als moderne pelgrim het St. Olavspad liep. Het pad loopt van Zweden naar Noorwegen en is de noordelijkste pelgrimsroute van Europa. Het boek is tegelijk een reisgids voor deze route.
Pelgrimage gaat vrijwel altijd gepaard met pijn. Zo ook voor journaliste Francine Postma die al jaren gebukt gaat onder een zwaar gezinsleven met twee zorgbehoevende zonen en daardoor uitgeput raakte. Sinds ze moeder is, is haar leven tot op de seconde gepland en weet ze precies hoe iedere dag eruit gaat zien. Haar kinderen gedijen bij structuur, maar ze mist de spanning en onvoorspelbaarheid van het leven.
Onbekende pelgrimsroute
Haar tocht, en het daaruit voortkomende boek, is haar antwoord hierop. Ze besloot in haar eentje het St. Olavspad te lopen, een 580 km lange wandelroute van Zweden naar Noorwegen die vijf weken duurde. Het is een tocht door de Scandinavische leegten, heel anders dan het bekende zuidelijke zusterpad de Camino de Santiago de Compostela waar pelgrims te maken hebben met overvolle herbergen, filelopen, stapelbedden en gesnurk. Lange tijd was het St. Olavspad overwoekerd en verwaarloosd, tot de Zweedse en Noorse kerken werk maakten van de bewegwijzering. Dit Scandinavisch pelgrimspad is relatief onbekend, maar wordt ook populairder.
Hedendaagse en middeleeuwse pelgrims
De ontmoetingen die Francine beschrijf zijn dan ook vooral met lokale mensen, en dat spreekt juist zo aan. Inger die vis uit de oven haalt, Sverker die het nut van een berenbel uitlegt. Francine’s openhartige, toegankelijke schrijfstijl maken van Onderweg een boek waarbij je meeleeft en meeloopt, maar ook stilstaat bij de onderwerpen die zij aansnijdt. Zoals het bekende schuldgevoel waar je als moeder mee kampt als je een dergelijke verre tocht voor jezelf maakt – al is het maar om weer wat balans en avontuur in je leven te vinden. Maar ze schrijft ook over haar rol als pelgrim. Zo vraagt ze zich af hoe zij zich als hedendaagse pelgrim eigenlijk verhoudt tot de middeleeuwse bloedserieuze pelgrims zonder thermosfles met heet water, zonder Gore-tex schoenen en zonder regenpak.
Daarnaast slenter je met haar mee door het prachtige Scandinavische landschap, dat door het boek heen met subtiele fotografie is belicht. Je loopt mee naar de grens van Noorwegen, waar het landschap nog prachtiger en ruiger belooft te worden. En daar, op de grens, waar ze geniet van de extase, belt de doktersassistente over medicijnen van haar zoon. De realiteit van alledag knalt weer keihard binnen.
Het boek is niet alleen haar dagboek. Er doorheen staan ook alle wandeletappes beschreven. Dat is een tamelijk experimentele boekformule die nog niet veel uitgevers aandurven, maar heel goed is gelukt. Zo kunnen ook wij lezers niet alleen mee-dromen bij de reis van Francine, maar er ook een voorstelling van maken als we zelf de reis willen lopen. Dankzij dit boek gaat dit vast nog eens gebeuren, wat mij betreft.
Onderweg. Alleen over het St. Olavspad. Francine Postma. 216 pagina’s met foto’s en illustraties. Uitgeverij Fjord. Het boek kun je hier bestellen of liever nog bij je lokale boekhandel.
Brigitte Ars
